Гісторыя развіцця
За амаль тысячагадовую гісторыю Мінск з ўмацаванага паселішча вырас у цэнтр княства, губерні і сталіцы еўрапейскай дзяржавы. Упершыню Мінск (Менеск, Менск) згадваецца ў «Аповесці мінулых гадоў» пры апісанні легендарнай бітвы на рацэ Няміга ў 1067 г. паміж полацкім князем Усяславам і сынамі кіеўскага князя Яраслава Мудрага. Гэтая страшная бітва, у выніку якой Менск быў разбураны, нават была згаданая ў «Слове пра паход Ігараў». На месцы старажытнага горада пры ўпадзенні ракі Няміга ў Свіслач археолагамі былі знойдзены рэшткі старажытнага ўмацавання - дзяцінца. Сёння тут усталяваны памятны знак Мінскага замчышча. Першым князем якога быў Глеб, сын Усяслава, родапачынальнік дынастыі Глебавічаў, якія кіравалі княствам на працягу двух стагоддзяў.
З XIV ст. Мінскае княства ўвайшло ў склад Вялікага княства Літоўскага, горад ператварыўся ў буйны гандлёвы і рамесны цэнтр і ўжо ў 1499 г. атрымаў Магдэбургскае права (права на самакіраванне), і толькі праз амаль 100 гадоў - свой герб з выявай ушэсця Панны Марыі.
У 1569 г. у выніку заключанай Люблінскай уніі Вялікае княства Літоўскае аб'ядналася з Польскім каралеўствам утварыўшы Рэч Паспалітую. Эканамічнае развіццё горада моцна пахіснулі войны XVII-XVIII ст. - Руска-Польская, Паўночная, якія прывялі да значных разбурэнняў і заняпаду.
Пасля Другога падзелу Рэчы Паспалітай у 1793 г. Мінск увайшоў у склад Расійскай імперыі, азнаменаваўшы перыяд эканамічнага і культурнага ўздыму, які быў перапынены вайной з Напалеонам 1812 г. Мінск быў заняты французскімі войскамі, якія лічылі горад сваім складам, у многіх храмах і манастырах былі адкрыты шпіталі для французскіх салдат і крамы.
У 1861 г. у Менску ўзнікла падпольная рэвалюцыйная арганізацыя на чале з маладым афіцэрам Я.Козелам, бліжэйшым паплечнікам рэвалюцыянера К.Каліноўскага. У 1863 г. быў сфармаваны атрад А. Трусава і хоць рэвалюцыя да самага Мінска так і не дайшла, пачаліся масавыя арышты.
У час Першай Сусветнай вайны, рэвалюцыі 1917 г. і грамадзянскай вайны ўлада ў Менску мянялася некалькі разоў. У 1919 г. была ўтворана Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Беларусь са сталіцай у Мінску, а трыма гадамі пазней Беларусь увайшла ў склад Савецкага Саюза.
Найбольшыя пакуты і разбурэнні прынесла сталіцы Беларусі Вялікая Айчынная вайна. Нягледзячы на мужнае супраціўленне на шосты дзень вайны ў чэрвені 1941 г. Мінск быў захопленыя Германскімі войскамі. За тры гады акупацыі было знішчана некалькі соцень тысяч жыхароў, а сам горад ператварыўся ў руіны - жылыя дамы, прамысловыя прадпрыемствы, установы культуры былі разбураныя. Горад быў вызвалены 3 ліпеня 1944 г., сёння гэтая дата - Дзень Незалежнасці Рэспублікі Беларусь.
Пасля заканчэння вайны Мінск давялося адбудоўваць нанова. У 1991 г. Мінск стаў сталіцай суверэннай дзяржавы Рэспублікі Беларусь. Сёння Мінск - сучасная еўрапейская сталіца, дзе развіваецца эканоміка, новыя тэхналогіі, беражліва захоўваюцца культура і традыцыі продкаў.
Турыстычны патэнцыял
Мінск - найбуйнейшы культурны і турыстычны цэнтр Рэспублікі Беларусь. Гораду з амаль тысячагадовай гісторыяй ёсць, што паказаць і чым здзівіць турыстаў. Гасцям падабаюцца яго архітэктурныя шэдэўры, унікальныя храмы, чыстыя дагледжаныя вуліцы і зялёныя паркі, ўражваюць сучасныя збудаванні і, вядома, сам характар беларусаў.
Тысячы турыстаў з Расіі, краін СНД і далёкага замежжа праяўляюць значны інтарэс да Беларусі і як, правіла, пачынаюць сваё знаёмства з ёй менавіта з горада Мінска. Адным з сімвалаў, які першым сустракае гасцей сталіцы, з'яўляюцца брамы горада - дзве адзінаццаці павярховыя вежы насупраць чыгуначнага вакзалу. На адной з вежаў ўсталяваныя самы вялікі ў краіне гадзінік, дыяметр якіх перавышае 3,5 м. У цёмны час сутак падсвятленне стварае на прывакзальнай плошчы неверагодную ўрачыстую атмасферу.
Гонар сталіцы - яе галоўны праспект з плошчамі, адзін з самых прывабных турыстычных аб'ектаў краіны. Праспект Незалежнасці - галоўная магістраль горада, гэта каштоўны помнік горадабудаўніцтва XX ст., цалкам пабудаваная ў адным стылі - знакаміты «сталінскі ампір», які на задуме павінен быў увасобіць у Мінску ўс лепшых дасягненняў архітэктуры Рыму і Старажытнай Грэцыі. Размешчаныя па абодва бакі шырокага праспекта, будынак Галоўпаштамта, ГУМ, Палац культуры прафсаюзаў, цырк і іншыя дзівяць грандыёзнасцю думкі, цэласнасцю і веліччу. Нездарма цэнтральная частка праспекта Незалежнасці прэтэндуе на ўключэнне ў спіс сусветнай культурнай спадчыны ЮНЕСКА.
На жаль, у горадзе не захавалася старадаўняй забудовы, што шмат у чым абумоўлена маштабнымі разбурэннямі ў перыяд Вялікай Айчыннай вайны. Гісторыю горада сёння захоўвае часткова адноўлены Верхні горад і Траецкае прадмесце.
Верхні горад - адно з самых папулярных сярод гараджан і гасцей сталіцы месцаў у горадзе, з XVI ст. і да цяперашняга часу тут кіпіць жыццё. У ансамбль Верхняга горада, які займае сучасную плошчу Свабоды і прылеглыя кварталы, уваходзяць Мінская ратуша, касцёл Найсвяцейшай Панны Марыі і кляштар езуітаў, кляштар бэрнардынаў, езуіцкі калегіум. Гэта найбольш захаваная гістарычная частка Мінска, якая цяпер стала яшчэ і пляцоўкай для правядзення розных мерапрыемстваў і урачыстасцяў - Дні нацыянальных культур, Джазавыя вечары і іншыя збіраюць Мінчані і гасцей горада. Адсюль адкрываюцца лепшыя віды на гістарычную частку горада і набярэжную Свіслачы!
Пагрузіцца ў атмасферу XVIII-XIX ст. дазваляе шпацыр па Траецкаму прадмесцю. Жывапісная гістарычная забудова на беразе Свіслачы стала сімвалам горада і захаваная на паштоўках. Гуляючы па яго вузкіх вулачках ня бойцеся зазіраць у двары, дзе перад Вашымі вачыма адкрыецца сапраўдны музей пад адкрытым небам. Антыкварныя і сувенірныя крамы, мастацкія галерэі, музеі, самая старая ў Мінску аптэка, мноства кафэ чакаюць сваіх гасцей.
Асаблівую ролю ў гісторыі Мінска і ўсёй Беларусі мела Вялікая Айчынная вайна. Мінск, як і іншыя гарады Беларусі, доўгі час знаходзіўся пад фашысцкай акупацыяй. За час вайны тут было створана 3 габрэйскіх гета, а таксама дзейнічала самае буйное гарадское антыфашысцкае падполле ў Еўропе. У Мінску быў забіты стаўленік Гітлера Вільгельм Кубе, а сам горад вызвалены Чырвонай арміяй 3 ліпеня 1944 г. Пасля заканчэння вайны ў Мінску захавалася толькі каля 70 будынкаў, вялікая частка горада ляжала ў руінах. Сёння аб жудасных днях вайны нагадваюць буйныя мемарыялы і помнікі ў Мінску - абеліск і вечны агонь на Плошчы Перамогі, стэла «Мінск - Горад-герой», памятнік габрэйскага гета «Яма», танк Т-34 каля акруговага дома афіцэраў. Але больш за ўсё даведацца пра ваенныя падзеі ў Беларусі і пранікнуцца гераізмам народа можна ва ўнікальным маштабным Музеі гісторыі Вялікай Айчыннай вайны. У ім акрамя традыцыйных экспанатаў прадстаўлены цэлыя інсталяцыі з танкамі і самалётамі, замалёўкі з ваеннага і мірнага жыцця беларусаў.
Госці сталіцы даўно адзначылі, што паход па музеях зусім не сумны занятак. Больш за 20 музеяў у Мінску здзіўляе свае наведвальнік разнапланавымі і незвычайнымі экспазіцыямі. Дакрануцца да прыгожага, убачыць унікальныя калекцыі мастацтва запрашае найбуйнейшы ў сталіцы Нацыянальны мастацкі музей. Гэта не проста музей, гэта культурны цэнтр для аматараў мастацтва, дзе праходзяць музейныя квэсты, лекцыі. Больш падрабязна пазнаёміць з гісторыяй Беларусі Нацыянальны гістарычны музей, дзе можна зірнуць на старадаўнюю зброю, карты, манеты, археалагічныя знаходкі. Вялікую цікавасць выклікаюць незвычайныя музеі Мінска - Музей «Краіна міні» з інтэрактыўнымі макетамі гістарычных падзей і культурных месцаў у Беларусі; Музей МУС Рэспублікі Беларусь з выставай рэтра аўтамабіляў, некалькі Музеяў займальных навук. Сумясціць наведванне музей можна з Агляднай экскурсіяй па Мінску.
Тым жа, хто любіць тактыльныя адчуванні і спрабаваць усё на густ, Мінск адкрывае выдатныя магчымасці для гастранамічнага турызму і экскурсій на прадпрыемствы. Пазнаёміцца з тонкасцямі стварэння беларускага піва і прадэгуставаць яго можна на піваварным заводзе «Аліварыя». Аматарам тэхнікі рэкамендуем наведаць легендарны Мінскі трактарны завод, дзе ў суправаджэнні вопытных спецыялістаў у зборачных цэхах будзе прадэманстраваны асноўныя этапы вытворчасці трактару, найважнейшая экспартная прадукцыі Беларусі. Тут перад вачыма наведвальнікаў адкрываецца ўся тонкая праца ювеліра. Наведаць завод, значыць атрымаць магчымасць патрымаць у руках залатыя зліткі і набыць гатовыя вырабы ў шоў-руме па прыемных цэнах. Наведаць гэтыя унікальныя вытворчасці можна ў рамках арганізаваных экскурсій, якія можна замовіць на інтэрнэт-партале ekskursii.by.
У Мінску вялікая ўвага надаецца развіццю культуры, мастацтва, спорту. Ужо даўно горад стаў «домам» для мноства міжнародных фестываляў, выстаў і спаборніцтваў. Праспект Пераможцаў - галоўная спартыўная пляцоўка сталіцы, дзе размешчаны ўсе самыя сучасныя спартыўныя збудаванні для правядзення сусветных, еўрапейскіх і рэспубліканскіх чэмпіянатаў - Мінск-Арэна, Палац спорту, цэнтр Алімпійскай падрыхтоўкі па вялікім і настольным тэнісе, Футбольны манеж, Дом веславання, аквапарк. Тут жа размешчаны Палац Незалежнасці - рэзідэнцыя прэзідэнта Рэспублікі Беларусь.
Мінск прымаў Чэмпіянат свету па хакеі 2014, Юніёрскі чэмпіянат свету па біятлоне 2015, чэмпіянат свету па канькабежным спорце 2018, этапы Кубка свету па фрыстайле і мастацкай гімнастыцы, а таксама прыме II Еўрапейскія гульні.
Вялікая колькасць гасцей наведваюць міжнародныя фестывалі, выставы, канферэнцыі і форумы, сярод іх найбольш вядомыя - Міжнародны кінафестываль «Лістапад», Міжнародны фестываль сучаснага мастацтва «Арт-Мінск», Міжнародны форум тэатральнага мастацтва «ТЭАРТ».
Мінск можа ганарыцца сваёй інфраструктурай - велізарная колькасць кафэ і рэстаранаў з беларускай і кухнямі іншых краін свету, фешэнэбельныя гатэлі сусветных ланцужкоў і бюджэтныя хостэлы, развітая і зручная транспартная сетка, тэатры, кінатэатры, гандлёвыя цэнтры, добраўпарадкаваныя паркі і скверы. Кожны госць сталіцы не залежна ад свайго бюджэту можа займальна правесці тут час і пранікнуцца культурай Беларусі.
