Гісторыя развіцця
У пісьмовых крыніцах першыя звесткі пра вёску Мікалаеўшчына з'явіліся ў 1555 годзе, калі маёнтак Мікалаеўшчына набыў князь Лука Свірскі.
У 1596 годзе яе выкупіў сам вялікі князь Мікалай Радзівіл па мянушцы Сіротка, з таго часу тэрыторыя ўваходзіла ў склад Нясвіжскай ардынацыі знакамітага роду Радзівілаў. Дзякуючы суднаходнаму Нёману да канца XVI - пачатку XVII ст. Мікалаеўшчына ператварылася ў гарадок, дзе была пабудавана верф і склады для захоўвання тавараў, развівалася рамяство і гандаль.
У 1664 годзе ў выніку Руска-Польскай вайны маёнтак Радзівілаў у Мікалаеўшчыне быў знішчана, хаты спаленыя і разбурана прыстань. Пасля другога падзелу Рэчы Паспалітай ў 1793 годзе Мікалаеўшчына ўвайшла ў склад Расійскім імперыі, з 1918 года - спачатку ў склад БНР, затым Польшчы і з 1939 года - у склад БССР. У 1940 годзе вёска моцна пацярпела з-за моцнага пажару, але па хадайніцтве яе ўраджэнца Якуба Коласа, знакамітага класіка беларускай літаратуры, была адноўлена.
Турыстычны патэнцыял
Любы школьнік Беларусі адкажа, чым вядомая Мікалаеўшчына. У першую чаргу гэта радзіма выбітных беларускіх пісьменнікаў і грамадскіх дзеячаў - Якуба Коласа і Язэпа Лёсіка.
У 1972 годзе на тэрыторыі Стаўбцоўскага раёна быў створаны Мемарыяльны комплекс «Мікалаеўшчына», які аб'яднаў чатыры сядзібы: Акінчіцы, Ласток, Альбуць і Смольня, звязаныя з імем Якуба Коласа. Гэта дома, дзе нарадзіўся паэт, жыла яго сям'я, прайшло дзяцінства і быў напісаны першы верш. У самой вёсцы Мікалаеўшчына усталяваны помнік Якубу Коласу.
З архітэктурных славутасцяў Мікалаеўшчыны варта адзначыць Царкву Святога Мікалая, якая была пабудавана ў 1999 годзе на месцы разабранай ў часы Савецкай улады царквы.
