Гісторыя развіцця
Чэрвень - адзін з тых гарадоў, каму давялося змяніць назву з прыходам савецкай улады. Першапачаткова паселішча называлася Ігумен, менавіта пад такой назвай горад упершыню згадваецца ў летапісных крыніцах у 1387 г. У пачатку XV ст. Ігумен належаў Кежгайловічам, а ў сярэдзіне стагоддзя Вітаўт падарыў некаторыя воласці Віленскаму епіскапату, у тым ліку і «воласць Гумен». Так амаль на 400 гадоў Ігумен з прылеглымі абласцямі знаходзіўся ва ўласнасці віленскага біскупа.
Паселішча моцна пацярпела ў часе Паўночнай вайны. З 1793 г. пасля падзелу Рэчы Паспалітай знаходзілася ў складзе Расійскай імперыі, праз два гады мястэчка атрымала статус горада і стала цэнтрам Ігуменскага павета Мінскай губерні, а яшчэ праз год атрымала свой герб - серабрысты букет кветак у блакітным полі і пяць залатых пчол над ім.
Да канца XIX ст. ролю Ігумена, як прамысловага і гандлёвага цэнтра значна знізілася з-за будаўніцтва ўчастка Лібава-Роменскай чыгункі ў 30 км.
Падчас паўстання 1863 г. тут дзейнічаў адзін з самых актыўных на Міншчыне паўстанцкі атрад на чале з Б.Свентаржэцкім і С.Ляскоўскім.
У 1899 г. горад моцна пацярпеў у выніку вялікага пажару. Савецкая ўлада тут была ўстаноўлена ў лістападзе 1917 г., а 18 верасня 1923 г. была прынята пастанова згодна з якім Ігумен быў перайменаваны ў Чэрвень. 17 ліпеня 1924 г. Чэрвень стаў цэнтрам раёна і ўвайшоў у склад Менскай акругі. На тэрыторыі былога Ігуменскага павета таксама былі ўтвораны Бярэзінскі, Пухавіцкі, Уздзенскі і Смілавіцкі раёны (пазней быў ліквідаваны).
На працягу 3 гадоў Вялікай Айчыннай вайны Чэрвень быў акупаваны нямецка-фашысцкімі захопнікамі, дзейнічала партызанскі рух. Горад быў вызвалены 2 ліпеня 1944 г. войскамі 1-га і 2-га Беларускіх франтоў у ходзе аперацыі «Баграціён». За час вайны загінула каля 70% насельніцтва Чэрвеня.
Турыстычны патэнцыял
Чэрвень - хай і невялікае мястэчка, але будзе даволі цікавы аматарам гісторыі, бо многія яго вуліцы і будынкі звязаны з імёнамі важных гістарычных і культурных дзеячаў.
Знаёмства з ранняй гісторыяй горада варта пачаць з краязнаўчага музея , які размяшчаецца ў былым будынку павятовай управы, першапачаткова які быў пабудаваны лекарам Кудзіным як прыбытковы дом. Экспазіцыя музея распавядзе аб старажытнасці, перыядзе Вялікай Айчыннай вайны і культурных дасягненнях раёна. Мабыць самым цікаўным экспанатам музея можна лічыць пячатку XVII ст. падскарбія (скарбніка) Вялікага княства Літоўскага Іераніма Крышпін-Кіршэнштэйна.
Побач з музеем усталяваны помнік вядомаму беларускаму кампазітару Станіславу Манюшку, у 15 км ад Чэрвеня ў в. Азёрны знаходзіцца прысвечаны яму музей. У Смілавічах знаходзіцца палацава-паркавы комплекс, які належаў роду Манюшкі. Ён уяўляе сабой два крыла - Новы і Стары палац. Акрамя таго з пасёлку Смілавічы пачынаў свой творчы шлях знакаміты на ўвесь свет мастак парыжскай школы жывапісу Хаім Суцін, а таксама жывапісец Міхаіл Станюта.
У Чэрвені захаваліся ўнікальныя архітэктурныя будынкі - бальніца з высокай столлю і сценамі таўшчынёй у адзін метр, якая была пабудавана ў часы Кацярыны II, а таксама дом ігуменні, дзе нарадзілася Марыя Мекота - маці беларускага паэта Максіма Багдановіча.
Ва ўсім свеце вядомыя спартыўныя дасягненні ўраджэнцаў Червеня - тут нарадзіўся першы беларускі алімпійскі чэмпіён па цяжкай атлетыцы Валерый Шарый, чэмпіёнка Параалімпійскіх гульняў і ўладальніца Кубка свету ў лыжных гонках Людміла Воўчак і многія іншыя. Уславілі Чэрвеньшчыну і выбітныя асманаўт Алег Навіцкі, кампазітар К.Д. Цесакоў.
Чэрвень - адзін з нямногіх гарадоў на тэрыторыі былога СССР, дзе ўсталявана адразу некалькі помнікаў ахвярам рэпрэсій 30-40-х гг. X ст. Кожны год у канцы чэрвеня праходзяць жалобныя цырымоніі на месцы расстрэлу грамадзян Беларусі, Польшчы і Літвы. У цэлым у горадзе шмат помнікаў ваеннай тэматыкі - брацкія магілы на вул. А.Кашавога, магіла ахвяр фашызму на вул. Замітоўская, скульптура ў гонар героя Савецкага саюза Г.П. Барыкіна, а таксама помнік - гармата на насыпным кургане ў гонар вызвалення горада і Чэрвеньскага раёна ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.
Сярод рэлігійных аб'ектаў у Чэрвені можна паглядзець царкву Святога Мікалая канца XX ст., а таксама Крыжаўзвіжанскі касцёл.
Інфраструктура Чэрвеня прадастаўлена тыпавымі для малых гарадоў аб'ектамі - невялікія спецыялізаваныя крамы, гасцініца, Дом культуры, кінатэатр, Цэнтр дзіцячай творчасці, у горадзе пабудаваны сучасны фізкультурна-аздараўленчы комплекс з басейнам, саунай, вялікім стадыёнам. У 20 км ад горада можна прайсці курс аздараўлення ў санаторыі «Волма».
