Паланэчкаўскі Юр”еўскі касцел

Паланэчкаўскі касцёл Святога Юр’я - помнік архітэктуры неаготыкі, збудаваны ў 1899 году па праекце архітэктара К.Вайцехоўскага на сродкі Альберта Радзівіла.

Касцёл прастакутны з 2 вежамі на галоўным фасадзе. Дэкараван накладнымі дэталямі.

У інтэр'еры прысутнічае драўляны раз'бяны алтар, абразы XVIII - XIX ст. Храм служыў магільным склепам Радзівілаў, апошніх уладальнікаў маёнтка ў Паланечцы.

Касцёл быў задуманы як узор неаготыкі, хоць абраны матэрыял - дрэва - зусім не адпавядаў гэтаму стылю. Готыка - гэта стыль, першым чынам, абарончы. Тут справа была не ў прыгажосці, а ў першую чаргу ў надзейнасці і здольнасці ў выпадку неабходнасці выстаяць пад напорам ворага.

Беларуская готыка - гэта асаблівая з'ява ў нашай культуры. Прыгожыя шкляныя вітражы, якія праразаюць сцены храма - гэта готыка французская, нямецкая. Беларуская готыка - гэта часцей за ўсё тоўстыя каменныя сцены, вузкія вокны, якія пры неабходнасці можна было выкарыстоўваць як байніцы.

Чаму ж готыка, калі было зразумела, што будаваць будуць з дрэва?

Па-першае, гатычны стыль выкарыстоўваўся беларускімі каталікамі, каб храмы, якія ўзводзяцца пасля перыяду рэпрэсій, не былі падобныя на віленскае барока - амаль усе каталіцкія храмы ў гэтым стылі былі перададзены на той момант праваслаўнай царкве.

Готыка падкрэслівала дасылку да гісторыі Вялікага Княства Літоўскага, чакай, калі найболей распаўсюджанай рэлігіяй быў каталіцызм. Проста таму, што даваў магчымасць мець больш цесныя сувязі з асвечанай Еўропай і лягчэй знаходзіць з еўрапейцамі агульную мову.

Па-другое, готыка падкрэслівала веліч храма, рабіла архітэктурнае рашэнне больш вытанчаным і запамінальным. Для Радзівілаў гэта было вельмі важна. Хай род да канца XIX стагоддзя пазбавіўся шматлікіх земляў і маёнткаў, але імкненне ”некаранаваных каралёў” прадэманстраваць сваю добрую якасць не зменшылася.

Нават абавязковы атрыбут гатычных храмаў - гатычную ружу (круглае вітражнае акно над цэнтральным уваходам) прымудрыліся зрабіць з дрэва! Вітраж - з дрэва! Але тое, што сёння здаецца немагчымым, для нашых продкаў такім не з”яўлялася. Таму што яны сапраўды ведалі - жыццё папярэдніх пакаленняў вымяраецца, першым чынам, тым, што яны пакінулі пасля сябе.

Юр’еўскі касцёл у Паланэчцы дзейнічае і сёння. І, як і ў любым храме, тут заўсёды ўспамінаюць тых, чымі высілкамі касцёл быў пабудаваны.