Гісторыя парафіі ў XIX стагоддзі
У 1846 годзе адміністратарам Ашмянскай парафіі быў дэкан і кандыдат філасофіі Амбразій Парманаўскі. У 1886 годзе пробашчам парафіі стаў ксёндз Казімір Сайкоўскі, узнагароджаны ордэнам Святога Станіслава 3-й ступені, залатым наперсным крыжам і знакам Чырвонага Крыжа.
Будаўніцтва новага касцёла
Новае будынак касцёла святога Міхала Арханёла было ўзведзена ў 1900—1910 гадах паводле праекта вядомага архітэктара Вацлава Міхневіча. Яно замяніла стары храм, які раней знаходзіўся на гэтым месцы. У 1907 годзе пробашчам касцёла быў ксёндз Юліян Эйдзятавіч, а яго вікарыем — Эдмунд Пяткевіч.
Закрыццё і аднаўленне храма
У 1948 годзе касцёл быў закрыты, а яго будынак выкарыстоўваўся як фабрыка. Аднак у 1989 годзе храм вярнулі каталіцкай царкве, пасля чаго была праведзена рэстаўрацыя, якая вярнула яму першапачатковы выгляд.
Архітэктурныя асаблівасці касцёла
Касцёл святога Міхала Арханёла прадстаўляе сабой трохнефную двухвежавую базіліку з пяціграннай апсідай і бакавымі рызніцамі. Яго архітэктурнае рашэнне заснавана на яруснай аб’ёмна-прасторавай кампазіцыі. Галоўны неф пакрыты двухсхільным дахам, а бакавыя нефы — аднаскатнымі. Унутраная прастора перакрыта цыліндрычнымі скляпеннямі, што стварае велічную атмасферу.
Фасад і элементы дэкору
Фасад храма ўпрыгожваюць дзве высокія пяціярусныя шатровыя вежы, якія надаюць яму манументальнасць. Галоўны ўваход аформлены элегантным трохвугольным парталам з надпісам «Te Deum Laudamus» («Цябе, Божа, хвалім»), які падкрэслівае рэлігійнае значэнне гэтага архітэктурнага шэдэўра.
