Сінагога

Сінагога - (ад грэч. «сход»; iвр. «дом збору»; ідыш «школа»), пасля разбурэння Іерусалімскага храма - асноўны інстытут габрэйскай рэлігіі, памяшканне, служыць месцам грамадскага набажэнства і цэнтрам рэлігійнага жыцця абшчыны. Сінагогі з'явіліся каля дваццаці пяці стагоддзяў назад у Вавілоне, пасля разбурэння Першага Храма і пачатку Вавілонскага палону. Габрэі, выгнаныя ў Вавілон, сталі збірацца ў дамах адзін аднаго, каб разам маліцца і вучыць Тору. Пазней былі пабудаваныя спецыяльныя будынкi для малітвы - першыя сінагогі.
Першыя габрэі з'явіліся на тэрыторыі сучаснай Беларусі ў XIV ст. у эпоху існавання Вялікага Княства Літоўскага. У XIV і XV стагоддзях адбываецца масавая міграцыя габрэяў з нямецкіх гарадоў у Польшчу і Вялікае Княства Літоўскае. Перасяляюцца цэлыя абшчыны, якія перавозяць свае капіталы, векавыя звычкі да гандлёвай дзейнасці, кагальны лад, нямецка-габрэйскую гаворку (ідыш), рэлігійныя традыцыі і сістэму выхавання. Да канца XV стагоддзя ў Польшчы і Вялікім Княстве Літоўскім пражывала больш за 20 тыс. габрэяў.