Полацкая стацыянарная выстава «Прагулка па Ніжне-Пакроўскай»

ЗНАКАВЫЯ МЕСЦЫ
Хуткая навігацыя

Апісанне

Тып

Гістарычны

Выставачныя экспазіцыі

1

Cтационарная выстаўка «Прагулка па Ніжне-Пакроўскай» адкрылася ў маі 1998 г. у помніку архітэктуры XVII ст. - Хатцы Пятра I. Экспазіцыя створана на аснове каштоўнага і змястоўнага музейнага помніка 1910 г.- «Даведнік па горадзе Полацку», выдадзенага ў сувязі з перанясеннем мошчаў прападобнай Еўфрасінні Полацкай з Кіева, і з'яўляецца першай і адзінай у Беларусі экспазіцыяй, прысвечанай гісторыі адной вуліцы ў пэўны адрэзак часу (1910 г.). Экспазіцыя знаёміць з гісторыяй вуліцы Ніжне-Пакроўскай, распавядае пра людзей, якія жылі на гэтай вуліцы, чым яны займаліся, як выглядалі, што насілі, што елі і пілі, як лячыліся, што куплялі і як сустракалі прыезджых гасцей, аб пабудовах і ўстановах, якія знаходзіліся там у той час. Музей з'яўляецца філіялам Нацыянальнага Полацкага гісторыка-культурнага музея-запаведніка (НПГКМЗ). Гэта першая ў Беларусі манаграфічная экспазіцыя, прысвечаная гісторыі адной вуліцы. Экспазіцыйная плошча складае 97 квадратных метраў. Экспануюцца 227 музейных прадметаў. Тут вы можаце ўбачыць старадаўнія інтэр'еры дваранскіх і мяшчанскіх дамоў, гасцініцу (заезны дом) Давіда Арлееўскаго, аптэку, гарадскі грамадскі банк, «Гандаль Мінца». Кожная экспазіцыя мае шмат рэдкімі старадаўнімі прадметамі і адноўлена па даведніку па горадзе Полацку 1910 года. У выставачнай зале працуе таксама выстава "Рака Заходняя Дзвіна і гандлёвыя сувязі Полацка».

Экспазіцыя адкрыта ў помніку архітэктуры XVII стагоддзя «Домік Пятра I». Будынак пабудавана у 1692 годзе ў стылі барока. У гэтым доме пражываў вялікі рускі самадзержац ў перыяд Паўночнай Вайны. Пазней будынак неаднаразова рамантавалася і перабудоўваўся. У гады Вялікай Айчыннай вайны Домік Пятра I моцна пацярпеў, але быў адноўлены адразу пасля заканчэння вайны. Вуліца была названая Ніжне-Пакроўскай ў 1781 годзе пасля таго, як у канцы вуліцы быў пабудаваны Пакроўскі храм. Храм некалькі разоў гарэў, палачане рабілі спробы яго аднавіць, аднак, храм здолелі аднавіць толькі ў наш час.

Экспазіцыі

Домік Пятра I пачатак яго будаўніцтва - сярэдзіна XVII ст., верагодна пасля пажару 1643 г. Першапачаткова ён уяўляў сабой драўляны будынак на высокім, магчыма, беленым цагляным цокалі з шырокім склепам і смеццеправодам. Тарцом будынак выходзіў на «чырвоную лінію» вуліцы, якая вяла ад ракі. Побач з ім захоўваўся стары драўляны дом на высокім подклете c прыбудаваным свіранам і яшчэ адзін дом. Разам яны ўтваралі сядзібу. У гады руска-польскай вайны 1654-1667 гг. сядзіба моцна пацярпела. Так, былі разбураны драўляныя хаты, пацярпеў і сам Домік Пятра І. Быў знішчаны драўляны паверх, адбудаваны толькі ў 1692 ўжо з цэглы. Пры гэтым часткова перакладзены сцены цокаля, змененая форма аконных і дзвярных праёмаў склепа, верх будынка завяршыў цагляны франтон з ляпнінай. Уваход у Хатку мог быць з паўночнага боку праз драўляную прыбудову. За будынкам быў пабудаваны новы дом з печчу, у сценах якой былі выкарыстаныя кафлі, зробленыя да вайны. Новы дом уяўляў сабой зруб на падшэўках і ўжо не меў склепа. У гэты ж час пасля падаўжэння вул. Вялікай (будучай Ніжне-Пакроўскай) і прырэзкі пакінутай тэрыторыі была ажыццёўлена перапланіроўка ўсёй сядзібы і яе пашырэнне за кошт ліквідацыі суседняй сядзібы, якая прылягае з поўдня. Мяркуючы па знаходках кафлі з гербам «Астоя» на месцы драўляных дамоў, Домік Пятра І мог належаць вядомаму на Полаччыне роду Грабніцкі. Новы рамонт Доміка Пятра І звязаны з прыездам у Полацк імператрыцы Кацярыны ІІ у 1780 г. Тычыўся ён у асноўным замены печаў і ўстаноўкі мемарыяльнай дошкі, прысвечанай знаходжанні тут Пятра І. Звяртала на сябе ўвагу незвычайная архітэктура будынка, якая вылучаля яго з іншай забудовы Полацка. Так, у данясенні 1837 г. яна названа галандскай (як вядома, Пётр І любіў галандскую архітэктуру). Вядомае нам аблічча будынка сфармавалася на працягу другой паловы ХІХ - пачатку ХХ стст. У той час з будынка «галандскай архітэктуры» на «чырвонай лініі» ён ператварыўся ў больш сціплую жылую пабудову. Не меншыя змены зведала і ўся сядзіба. Межы яе былі зноў пашыраны. Драўляная забудова не раз гарэла і зноў адбудоўвалася, а ў сярэдзіне ХХ ст. цалкам знікла.

Графік працы

Адміністрацыя 10:00 - 18:00 выхадныя панядзелак

Каса 10:00 - 18:00 выхадныя панядзелак

Экспазіцыі 10:00 - 18:00 выхадныя панядзелак

На мапе

Адрас

211400, Рэспубліка Беларусь, Віцебская вобл., Г. Полацк, вул. Ніжне-Пакроўская, 33