Ваўкавыскі ваенна-гістарычны музей ім. П. І. Баграціёна
музеі
Апісанне
Ваўкавыскі ваенна-гістарычны музей ім. П. І. Баграціёна сваім узнікненнем абавязаны Георгію Іосіфавічу Пеху (1897-1969), краязнаўцу-энтузіясту, які ў 1925-1935 гг. збіраў прадметы ваўкавыскай даўніны, удзельнічаў у археалагічных раскопках старажытнага ваўкавыскага гарадзішчы. У 1935 г. на грамадскіх пачатках у горадзе быў адкрыты першы краязнаўчы музей, асновай экспазіцыі якога стала калекцыя Г.І. Пеха. Пасля ўваходжання Заходняй Беларусі ў склад БССР музей быў нацыяналізаваны і зноў адкрыты для наведвальнікаў 1 студзеня 1940 г. У час Вялікай Айчыннай вайны музей быў разрабаваны і зачынены. Пасля вайны, 16 красавіка 1946 г Ваўкавыскі райвыканкам прыняў рашэнне аб арганізацыі раённага краязнаўчага музея. 9 Жніўня 1946 г. гэтае рашэнне пацвердзіў Гродзенскі аблвыканкам. Адроджаны Ваўкавыскі краязнаўчы музей быў афіцыйна адкрыты 1 верасня 1948 года і размясціўся ў адным з памяшканняў жылога дома на вуліцы Перамогі. Рашэннем гарсавета ад 15 люты 1949 г музей атрымаў прапіску ў старадаўнім будынку памешчыцкай сядзібы, дзе ў 1812 размяшчаўся штаб Другі Заходняй арміі генерала Пятра Іванавіча Баграціёна. У 1950 г. ля ўваходу ў музей быў усталяваны бронзавы бюст выдатнага палкаводца працы скульптара Заіра Азгура. У 1949-1952 гг. музей атрымаў экспанаты расфармаванага Ленінградскага артылерыйскага гістарычнага музея - зброя і рыштунак еўрапейскіх армій XVIII-XIX стст. 27 лютага 1953 г. Ваўкавыскі раённы краязнаўчы музей быў пераўтвораны ў Ваенна-гістарычны музей імя П.І. Баграціёна. Г.І. Пех кіраваў ім да 1967 г. Экспанаты музея ахопліваюць вялізны пласт гісторыі беларускага народа: ад узнікнення горада, яго росту і развіцця, да падзей Вялікай Айчыннай вайны. У 1989 г. пачалося будаўніцтва новага будынка музея. 21 верасні 2001 г. новы будынак было ўрачыста адкрыта. Зараз у ім размясціліся экспазіцыі, прысвечаныя сярэднявечнай гісторыі Ваўкавыска, гісторыі горада і раёна ў войнах XX ст. і выставачная зала. У фае наведвальнікі знаёмяцца з гісторыяй музея. У старым будынку музея размешчана экспазіцыя, прысвечаная важнай падзеяй у жыцці П.І. Баграціёна, яго паплечнікаў, іх барацьбе супраць напалеонаўскай Францыі ў 1805-1814 гг. Шэраг экспанатаў тычацца гісторыі Ваўкавыска ў перыяд Айчыннай вайны 1812 г. музеі арганізуюцца музейныя заняткі і лекцыі.
Экспазіцыі
Старажытны Ваўкавыск экспануюцца посуд і фрагменты венцаў, донышек і сценак, аздобленыя разнастайнымі арнаментамі (лінейным, пунктавай, хвалістым), шматлікія прадметы хрысціян (нацельныя крыжыкі з бронзы, каменя і бурштыну, падвескі, фрагмент каменнай абразкі з надпісам "Гаўрыіл"). У асобных вітрынах экспануюцца асабістыя рэчы жанчын і мужчын Ваўкавыска X-XIV стст. - Шматлікія ўпрыгажэнні (пярсцёнкі, кольцы, каралі, спражкі, бранзалеты, жалезныя наканечнікі дзід і стрэл, шпоры, касцяной фрагмент лука, медны медальён. Сярод экспанатаў, прысвечаных ваенным падзеям, прадстаўлены сапраўдныя ўзоры зброі і рыштунку XV-XVIII стст. Агнястрэльная зброя прадстаўлена двума фітыльным пішчалямі, крэмневымі пісталетамі, турэцкім стрэльбай «янычаркой». Разнастайныя ўзоры халоднай зброі: двухручны меч тэўтонскага рыцара XVI ст., рапіра і шпага XVII ст, шаблі, аздобленыя гравіроўкай. у экспазіцыі прадстаўлены ўзоры древкового зброі Новага часу (пратазан, алебарда, эспантон), часткі даспехаў нямецкага рыцара, а таксама латы рыцара XVII ст. ("іспанскі даспех").
Вайна 1812 года экспазіцыя, размешчаная ў чатырох залах старадаўняга дома-сядзібы, які быў пабудаваны ў 1805, прысвечана падзеям вайны 1812 г. У чэрвені 1812 г. у гэтым доме знаходзілася штаб-кватэра 2-й рускай арміі пад камандаваннем генерала Пятра Іванавіча Баграціёна. Экспазіцыя ахоплівае перыяд гісторыі Еўропы з канца XVIII ст. да 1812 Першая зала знаёміць наведвальнікаў з падзеямі еўрапейскай гісторыі 1797-1809 гг., цэнтральнай фігурай якіх быў Напалеон Банапарт. Сюжэты старадаўніх карцін і гравюр апавядаюць пра яго прыход да ўлады і асноўных падзеях, якія прывялі да стварэння Французскай імперыі: пераможнай вайне з аўстрыйцамі ў Італіі (1797), вяртаннем з Егіпецкага паходу ў Парыж (1799 г.), захопе улады і каранацыі ( 1804), перамогі над Аўстрыяй пры Ульме (1805 г.) і над Расіяй пры Аўстэрліцы (1805 г.), заключэнне Тыльзіцкага свету (1807), заваяванне Іспаніі (1808 г.), разгром аўстрыйцаў пры Ваграме (1809 г .). У зале знаходзіцца халодная і агнястрэльная зброя XVIII-XIX стст. (шаблі, стрэльбы, масіўная марціра), музычныя інструменты (горан і барабаны), мундзір унтэр-афіцэра з меднай шапкай-грэнадзёркі, парыком і касы, а таксама коле прускага афіцэра з каўпаком. Другая зала знаёміць наведвальнікаў з першым этапам вайны 1812 г. і ходам Барадзінскай бітвы. У экспазіцыі прадстаўлены партрэты паплечнікаў генерала па 2. Рускай арміі, а таксама М.І. Кутузава, М.Б. Барклая-дэ-Толі, А.П. Тармасава. У асобнай вітрыне знаходзяцца рэдкія дакументы, у ліку якіх загады французскага камандавання уладам Ваўкавыскага павета. Экспазіцыя трэцяга залы распавядае пра Ваўкавыскім бітве (карціна Г.І. Пеха «Ваўкавыскае бітва»), тут жа партрэты удзельнікаў вайны 1812 г., копіі рускіх карыкатур, якія высмейваюць няўдачы французаў у Расіі, пыху Напалеона. У ліку найбольш каштоўных экспанатаў - мундзір рускага трубача, гусарскія ментыкі, генеральскі даламан. У асобных вітрынах знаходзяцца галаўныя ўборы (ківеры, каска), наплечные знакі (эпалеты), гусарскія пояса (поясам), цямляк і іншыя элементы адзення. У цэнтры залы знаходзіцца расійская гармата. Яе ствол быў адліты ў апошняй чвэрці XVIII ст., Побач з ёй баннік для чысткі жарала, масіўныя ядра часоў вайны 1812 г. Акрамя таго, у зале знаходзяцца гравюры XIX ст., Якія паказваюць герояў Айчыннай вайны, сярод якіх невялікі партрэт Н.А. Дураў (1783-1863). Наступная зала знаёміць з гісторыяй выгнання французаў з Расіі. Рух армій назад да Нёмана адзначана на карце-схеме, прадстаўлены гравюры "Пераправа французскай арміі праз Бярэзіну", "Разгром маршала Віктара пад Старым Барысавым", "Разгром маршала Нея пад Красным". У асобнай вітрыне знаходзяцца экспанаты, знойдзеныя на месцах былых бітваў (кулі, аскепкі ядраў, шрот, нямецкі кінжал).
Ваўкавыск ў ХХ стагоддзі экспазіцыя знаёміць наведвальнікаў з гісторыяй горада і яго жыхароў у ХХ стагоддзі. Фотаздымкі пачатку стагоддзя знаёмяць наведвальнікаў з абліччам горада, яго вуліц і ускраін, знешнім выглядам яго жыхароў, напрыклад служачых чыгункі, а дзве карты горада (1823 і 1888-1889 гг.) Наглядна дэманструюць рост Ваўкавыска ў папярэднім стагоддзі. Сярод прадметаў, што знаёмяць з бытам людзей, - цынкавая таблічка страхавога таварыства «Расея», расейскія грошы (манеты і асігнацыі), лісткі адрыўнога календара за 1911 Значнае месца ў экспазіцыі займае аповяд пра падзеі Першай сусветнай вайны 1914-1918 гг. Карта-схема знаёміць з абрысам Усходняга фронту. Фотаздымкі адлюстроўваюць асобныя эпізоды сусветнай вайны, карты-схемы франтоў і фатаграфіі знаёмяць наведвальнікаў музея з умовамі Брэсцкага міру 1918 і Рыжскага мірнага дагавору 1921 г. Прадстаўлены копіі савецкіх і польскіх плакатаў, панарамны здымак Ваўкавыска ў 1920-я гг. Цэнтральнае месца ў экспазіцыі адведзена падзеям Другой сусветнай вайны 1939-1945 гг. Прадстаўлены шматлікія экспанаты: фатаграфіі, плакаты, улёткі, карты, аскепкі мін і снарадаў, зброя, рыштунак, узнагароды, рэчы ўдзельнікаў вайны. У экспазіцыі прадстаўлены ўлёткі, якія немцы скідалі над акружанымі часткамі Чырвонай арміі, фатаграфіі абаронцаў горада - генерал-лейтэнанта Д.М. Карбышава, капітана Л.П. Малыгіна, міліцыянтаў П.І. Касіла і П.В. Семянчука. Значная частка экспазіцыі апавядае пра перыяд фашысцкай акупацыі горада. Асаблівае месца адведзена гісторыі ваўкавыскага падполля, партызанскага руху на тэрыторыі раёна. Фотаздымкі партызан і падпольшчыкаў дапаўняюць савецкія ўлёткі, газеты, зброя і ўзнагароды. Экспанаты асвятляюць барацьбу з акупантамі партызан атрада імя М. Калініна, дыверсійнай групы «Устойлівыя», нізянскіх і Карпоўскай патрыётаў, ваўкавыскіх падпольшчыкаў. Таксама выстаўлены ўзоры германскага агнястрэльнай і халоднай зброі. Карты-схемы знаёмяць наведвальнікаў з кірункам руху савецкіх армій у перыяд наступальнай аперацыі «Баграціён», з абставінамі вызвалення Ваўкавыска часткамі 3-й арміі генерала Аляксандра Васільевіча Гарбатава. Аб пасляваенным аднаўленні і развіцці горада распавядаюць фатаграфіі, юбілейныя ўзнагароды ветэранаў вайны, адноўлены інтэр'ер пакоя савецкага афіцэра пачатку 1960-х гг. Трагічная гісторыя Афганскай вайны 1979-1989 гг. распавядае пра тысячы беларусаў, якія ваявалі ў Афганістане. У экспазіцыі прадстаўлены іх фатаграфіі, граматы, асабістыя рэчы, узнагароды.
Графік працы
Адміністрацыя 09:00 - 18:00 выхадныя субота, нядзеля
Каса 10:00 - 17:00 выхадныя панядзелак
Экспазіцыі 10:00 - 17:00 выхадныя панядзелак
На мапе
Адрас
231900, Рэспубліка Беларусь, Гродзенская вобл., г. Ваўкавыск, вул. Баграціёна, 10
Каардынаты
