Езуіты

Езуіты (афіцыйная назва «Таварыства Езуса» (лац. Societas Jesu) - мужчынскі манаскі ордэн Рымска-каталіцкай царквы, заснаваны ў 1534 Ігнатам Лайола і зацверджаны Паўлам III у 1540 году. Члены ТТаварыства Езуса разам з трыма традыцыйнымі абяцаннямі (беднасці, паслухмянства і цэламудрыя) даюць і чацвёртае - паслушэнства папе рымскаму «ў пытаннях місій». Дэвізам ордэна з'яўляецца «Ad majorem Dei gloriam» («Да большай славе Божай»). Асноўныя прынцыпы пабудовы ордэна: жорсткая дысцыпліна, строгая цэнтралізацыя, беспярэчнае падпарадкаванне малодшых па становішчы старэйшым, абсалютны аўтарытэт кіраўніка - пажыццёва абіранага генерала («чорнага папы»), падпарадкаванага непасрэдна папе рымскаму.

Манаскі каталіцкі Езуіцкі ордэн быў заснаваны ў адказ на распаўсюджванне ў Еўропе рэфарматарскага руху. Яго галоўнай задачай было аднаўленне магутнасці каталіцызму. Езуіты дамагаліся гэтага праз узмацненне ўплыву ў грамадска-палітычным і культурным жыцці еўрапейскіх краін. З гэтай мэтай ордэн пачаў масавае стварэнне велізарнага ліку манастыроў, пры якіх адчыняліся аптэкі і бясплатныя школы для жадаючых. Сістэма адукацыі, створаная езуітамі, лічылася лепшай у свеце да сярэдзіны XVIII стагоддзя, а шматлікія яе ідэі выкарыстоўваюцца і па гэты дзень, напрыклад, класна-ўрочная сістэма, сістэма экзаменаў і інш. Практычна ўсе вядомыя еўрапейскія палітычныя дзеячы, навукоўцы, філосафы і пісьменнікі таго часу ў перыяд сваёй маладосьці навучаліся ў езуіцкіх школах. Езуіцкія калегіі былі заснаваныя ў Нясвіжы, Брэсце, Бабруйску, Віцебску, Гродна, Мінску, Магілёве, Оршы і іншых беларускіх гарадах. Адным з самых заможных манастыроў ордэна ў Беларусі па праву лічыўся Пінскі. Сюды у 1630 годзе езуітаў запрасіў мясцовы стольнік М. Ельскі, які падарыў ім уласны дом.