Замкавая гара

Замкавая гара - старажытнае гарадзішча, размешчанае ў самым цэнтры Браслава, на перашыйку паміж азёрамі Дрывяты і Навяты. Яно з'яўляецца адным з самых вялікіх у Беларусі. Уяўляе сабой пагорак вышынёй 14 м з плоскай вяршыняй і даволі крутымі схіламі.
Менавіта тут у VIII-IX стагоддзях паўстаў летапісны горад Брачыслаў. У сярэднія вякі тут быў узведзены драўляны замак, які служыў апорным памежным умацаваннем для Полацкага княства падчас праўлення князя Брачыслава Ізяслававіча. Пазнейшыя дакументальныя згадкі пра замак адносяцца да 1514, а найбольш поўнае яго апісанне можна знайсці ў Інвентары Браслава 1649. З часам абарончае прызначэнне замка згасла, горад стаў развівацца за межамі Замкавай гары. Да нашых дзён замак не захаваўся. Сёння ўваход на Замкавую гару абрамляе сімвалічны частакол з таблічкай.

На вяршыні пагорка ў цэнтры пляцоўкі знаходзіцца гранітны камень з гербам горада і бронзавай памятнай дошкай.
Крыху далей на пастаменце віднеецца белы абеліск - помнік вядомаму лекару Станіславу Нарбуту, любившему бываць у гэтым месцы. Гэта быў самы ўшанаваны чалавек у Браславе. Станіслаў Нарбут (1853-1926) быў выдатным лекарам і грамадскім дзеячам, які за ўласныя сродкі пабудаваў у Браславе грамадскую бальніцу. Яна бачная ля падножжа гары. Цяпер тут размешчаны жаночы праваслаўны манастыр.

Таксама ўвагу прыцягвае скульптурная кампазіцыя, якая нагадвае язычніцкіх ідалаў. Месцазнаходжанне іх не выпадкова - некалі на гэтым пагорку размяшчалася паганскае капішча. Скульптуры, выразаныя з дуба, сімвалізуюць герояў легенды пра паходжанне назвы Браслава і азёр. Легенда абвяшчае, што даўным-даўно ў замку жыў багаты і магутны князь Дзвін. Была ў яго жонка Друйка і дачка Дрыва. З узростам Дзвін задумаўся аб тым, каму перадаць свае ўладанні. Адзіная дачка Дрыва, ганарлівая і наравістая, адпрэчвала усіх жаніхоў, якія прыязджалі ў замак у надзеі стаць яе выбраннікам. Па суседстве ад замка жылі тры маладыя князі, тры браты - Брас, Снуд і Ноў. Яны найбольш настойліва заляцаліся да прыгажуні. Дрыва паабяцала руку і сэрца таму з братоў, хто свой меч у саперніку пакіне. Не было роўных па сіле і адвазе Брасу, і таму Снуд і Ноў вырашылі забіць суперніка. Позняй ноччу падпільнавалі змоўшчыкі брата і з засады подла забілі яго. Але Снуд і Ноў памяталі пра жорсткую ўмову князёўны: да Дрывы павінен прыйсці хтосьці адзін. Зноў зазвінелі мячы. Смяротна параніўшы адзін аднаго, абодва браты памерлі. На досвітку высветлілася, што забілі браты зусім не Браса, а яго слугу, які накінуў плашч гаспадара. Брас прыйшоў у замак да Дрывы, але асудзіў яе жорсткасць і выракся яе кахання. Не сцярпела ганарлівая князёўна адмовы і кінулася ў ваду вялікага возера з вежы замка. Старыя бацькі не перанеслі страты. Брас жа стаў кіраваць горадам. Доўга і справядліва кіраваў гэты князь, але так і пражыў усё жыццё адзін. Паступова вакол замка вырас горад, названы ў гонар князя Браславам - горадам Браса. Побач з Замкавай гарой плёскаецца шырокае возера Дрывяты, з якога нясе воды ў Заходнюю Дзвіну рэчка Друйка. У назвах азёр Навяты і Снуды захавалася памяць і аб іншых героях легенды.

З Замкавай гары адкрываецца выдатны від на касцёл Нараджэння Панны Марыі і царкву Успення Найсвяцейшай Багародзіцы, якія мірна суседнічаюць адзін з адным, на гістарычны цэнтр горада, на азёры Навяты і Дрывяты.