Упершыню горад Барысаў згадваецца ў летапісе 1128 года ў сувязі з барацьбой паміж сынамі Уладзіміра Манамаха. Ён быў заснаваны князем Барысам Усяславічам, сынам Полацкага князя Усяслава Чарадзея. Пазней горад быў перанесены на іншае месца, а старажытнае паселішча атрымала назву Старая Барысаў. Сёння гэтае месца з'яўляецца важным археалагічным аб'ектам, што дае ўяўленне пра жыццё старажытнарускіх гарадоў.
Гісторыя стварэння
Гарадзішча старажытнага Барысава ўзнікла як умацаваны фарпост Полацкага княства, які кантраляваў водны шлях па Бярэзіне. Яго размяшчэнне каля рачнога рэчышча рабіла горад зручным для гандлю і вайсковага кантролю над мясцовасцю. У XII-XIII стагоддзях Барысаў актыўна развіваўся, тут квітнелі рамесніцкія майстэрні, гандаль і вайсковая справа.
Культурны пласт таўшчынёй каля 0,9 м сведчыць пра высокую шчыльнасць забудовы і актыўнае гарадское жыццё. Падчас археалагічных раскопак на тэрыторыі гарадзішча і селішча былі знойдзены шматлікія артэфакты XII-XIII стагоддзяў:
- шкляныя бранзалеты, папулярныя ў старажытнарускіх гарадах;
- сланцавыя прасліцы, што выкарыстоўваліся для прадзення;
- двухбаковыя касцяныя грабяні;
- залаты завушнік кіеўскага тыпу з трыма пацерамі;
- падковападобныя фібулы (зашпількі для адзення);
- фрагменты амфар, якія сведчаць пра гандлёвыя сувязі з Візантыяй.
Паступова горад перанеслі на новае месца, а старое паселішча страціла сваё значэнне, аднак археалагічныя знаходкі пацвярджаюць яго важную ролю ў гісторыі рэгіёна.
Сучасны стан
Сёння рэшткі старажытнага Барысава знаходзяцца на тэрыторыі былой сядзібы саўгаса. Хоць гарадскі ландшафт з цягам часу змяніўся, рэльеф умацаванняў і роў застаюцца добра бачнымі. Гарадзішча з'яўляецца гістарычна-культурным помнікам, цікавым як для навукоўцаў, так і для турыстаў.
Археалагічныя даследаванні пацвердзілі значнасць гэтага аб'екта, і ў наш час ён разглядаецца як важнае месца вывучэння старажытнарускіх культур на тэрыторыі Беларусі. Культурны пласт працягвае захоўваць мноства артэфактаў, якія дапамагаюць узнаўляць карціну жыцця сярэднявечнага горада.
Экскурсіі з аглядам гарадзішча
Экскурсіі па Беларусі, якія ўключаюць наведванне старажытнага Барысава, даюць магчымасць убачыць месца, дзе зараджалася гісторыя аднаго з найстарэйшых гарадоў краіны. Турысты могуць азнаёміцца з рэшткамі ўмацаванняў, даведацца пра знойдзеныя артэфакты і акунуцца ў атмасферу XII-XIII стагоддзяў.
Забраніраваць экскурсію з аглядам гарадзішча можна на сайце ekskursii.by. Даступная экскурсія з Мінска, у межах якой можна наведаць не толькі гарадзішча, але і іншыя гістарычныя славутасці Барысава і яго наваколля. Падчас тура экскурсаводы раскажуць пра жыццё старажытнага горада, яго значэнне для Полацкага княства і адкрыцці археолагаў.
