Сёння гэтае месца з'яўляецца унікальным археалагічным аб'ектам, які прыцягвае ўвагу як вучоных, так і аматараў гісторыі. Валы і рвы, што захаваліся да нашых дзён, дазваляюць уявіць, як выглядала старажытнае ўмацаванне. Гарадзішча ахутана таямніцамі і гіпотэзамі, а яго магчымая сувязь з Міндоўгам робіць яго асабліва цікавым для даследчыкаў мінулага Вялікага Княства Літоўскага.
Гісторыя стварэння
Гарадзішча жалезнага веку было пабудавана ў перыяд ранняга феадалізму і, верагодна, служыла абарончым і адміністрацыйным цэнтрам. Яго ўмацаванні ўключалі драўляныя сцены, частакол, магутныя валы і рвы. Першыя паселішчы на гэтым месцы з’явіліся яшчэ ў II–IV стагоддзях, але асаблівага росквіту ўмацаванне дасягнула ў XI–XIII стагоддзях, калі яно магло стаць важным цэнтрам ранняй літоўскай дзяржаўнасці.
Адной з самых цікавых гіпотэз, звязаных з гэтым гарадзішчам, з'яўляецца здагадка аб яго прыналежнасці да Міндоўга – першага князя Літвы. У хроніках згадваецца горад Ворута, у якім знаходзіўся яго замак. Гісторык Уладзімір Пашута адным з першых выказаў гіпотэзу, што менавіта тут магла размяшчацца Ворута. Аднак гэтая тэорыя застаецца спрэчнай: праціўнікі сцвярджаюць, што ад Літвы Аўкштайцкай да зямель Навагрудка занадта вялікая адлегласць.
Сучасны стан
Сёння Гарадзішча жалезнага веку – гэта найкаштоўнейшы археалагічны помнік, які застаецца прадметам даследаванняў і дыскусій. Умацаванні, валы і рвы, што захаваліся да нашага часу, дазваляюць уявіць, як выглядала абарончая сістэма старажытнага паселішча. Падчас археалагічных раскопак тут былі выяўлены рэшткі керамікі, прадметы побыту і фрагменты драўляных пабудоў, што пацвярджае існаванне развітай гарадской структуры.
Хоць раскопкі праводзіліся не ў поўным аб’ёме, нават існуючыя знаходкі дазваляюць меркаваць, што гэтае месца адыгрывала важную ролю ў гісторыі сярэднявечнай Літвы. Магчыма, у будучыні новыя даследаванні дапамогуць разгадаць таямніцу гэтага старажытнага паселішча. На дадзены момант Гарадзішча застаецца месцам, якое прыцягвае як вучоных, так і турыстаў, зацікаўленых гісторыяй.
Экскурсіі з аглядам гарадзішча
Аматары гісторыі і археалогіі могуць забраніраваць экскурсію з аглядам гарадзішча, каб асабіста ўбачыць гэтае загадкавае месца. Экскурсіі па Беларусі уключаюць наведванне гарадзішча, дзе можна агледзець старажытныя ўмацаванні, уявіць сабе, як выглядала паселішча, і даведацца пра гіпотэзы, звязаныя з легендарнай Ворута.
З Мінска арганізуюцца экскурсіі, падчас якіх вопытныя гіды распавядаюць пра магчымую сувязь гэтага месца з першым літоўскім князем Міндоўгам. Турысты змогуць прайсціся па старажытным пагорку, убачыць захаваныя элементы фартэфікацыі і даведацца пра вынікі археалагічных даследаванняў.
Гарадзішча жалезнага веку – гэта унікальнае месца, дзе пераплятаюцца факты і легенды, а шматвяковая гісторыя ажывае перад вачыма. Калі вас цікавіць старажытная гісторыя, то экскурсія з Мінска стане выдатным спосабам дакрануцца да таямніц мінулага.
