Гісторыя стварэння
Да рэвалюцыі Віцебск быў адным з найбуйнейшых яўрэйскіх цэнтраў у Расійскай імперыі. У горадзе налічвалася каля 35 хедэраў – традыцыйных яўрэйскіх пачатковых школ, дзе хлопчыкі вучыліся асноўным рэлігійным дысцыплінам, чытанню і пісьму. Адна з такіх школ знаходзілася ў будынку на вуліцы Калінаіна. Менавіта тут з 3 да 13 гадоў вучыўся Марк Шагал, засвойваючы культуру і традыцыі свайго народа, якія пазней знайшлі адлюстраванне ў яго мастацтве. Пасля рэвалюцыі і ў выніку гістарычных падзей яўрэйская спадчына Віцебска была амаль поўнасцю страчана, але гэты будынак захаваўся, каб нагадаць пра сваё мінулае.
Архітэктура
Будынак хедэра – гэта сціплая па памерах пабудова, выкананая ў традыцыйным для канца XIX – пачатку XX стагоддзя стылі. Яго архітэктура лаканічная, але функцыянальная – невялікія вокны, сціплы фасад і строгія формы адлюстроўваюць характар навучальных устаноў таго часу. Унутраная прастора была арганізавана так, каб максімальна эфектыўна выкарыстоўваць месца для навучання. Нягледзячы на мноства змен, будынак захаваў аўтэнтычныя рысы, якія даюць уяўленне пра яго першапачатковы выгляд.
Экскурсіі
Наведаць былы хедэр можна ў межах экскурсій па Беларусі, прысвечаных яўрэйскай спадчыне Віцебска. Экскурсія з Мінска ў Віцебск з аглядам гэтага будынка дазволіць падарожнікам пазнаёміцца з рэдкімі захаванымі сведчаннямі яўрэйскага мінулага. У праграму экскурсіі, акрамя агляду будынка былога хедэра, можна ўключыць і іншыя значныя славутасці горада – Дом-музей Марка Шагала, Цэнтр сучаснага мастацтва імя Шагала і гістарычныя вулачкі, дзе яшчэ адчуваецца дух мінулага. Падчас экскурсіі вы даведаецеся, як было арганізавана яўрэйскае адукаванне ў Віцебску да рэвалюцыі, чаму хедэры лічыліся важным этапам навучання хлопчыкаў і якія традыцыі захоўваліся ў гэтых школах.
