Горадабудаўнічая кампазіцыя цэнтра горада фармавалася стагоддзямі з улікам маляўнічага прыроднага ландшафту — узгоркаў, поймаў рэк і яраў.
У XII і першай палове XIII ст. Гродна быў цэнтрам удзельнага княства. У XV ст. ператварыўся ў найбуйны гандлёва-рамесны цэнтр Беларусі, а з XVI у. стаў рэзідэнцыяй вялікіх літоўскіх князёў і польскіх каралёў.
Развіццё горада ішло ад замка, закладзенага на высокім узгорку ва ўпадзення ракі Гараднічанкі ў Нёман, уздоўж рэк. Планоўка вуліц не была рэгулярнай; а ішла па складаным перасечаным рэльефе горада. Гандлёвы пляц размясціўся ў двух кварталах ад замка. На яе выходзілі сем вуліц горада. Цэнтральнае месца на пляцы заняла ратуша, вакол размясціліся хаты шляхты, буйных гандляроў, тутака ж узвышаліся прыхадскія цэрквы, касцёлы, манастыры.
У культурнай спадчыне Гродна асноўную ролю гуляюць яго бліскучыя архітэктурныя ансамблі, дзе пераплятаюцца помнікі розных эпох і стыляў: старажытнарускага дойлідства (Барысаглебская цэрква), готыкі, рэнесансу і барока (бернардынскі касцёл і манастыр, Стары замак), барока (езуіцкі і францысканскі манастыры з касцёламі), класіцызму (хата віцэ-губернатара), псеўдаготыкі (лютэранская кірха) і іншых кірункаў.
Гістарычны цэнтр Гродна занесены ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурнай спадчыны Рэспублікі Беларусь пад «1» катэгорыяй каштоўнасці - найболей унікальныя аб”екты, якія ўяўляюць міжнародную цікавасць.
